دیش استارلینک با منظرهی برج میلاد؛ چرا همهجا صحبت از استارلینک در ایران است؟

با وجود تمامی ممنوعیتها، تجهیزات اینترنت ماهوارهای استارلینک به ایران راه یافته است. تصاویری که از راهاندازی این تجهیزات در فضای مجازی منتشر شده، نشان میدهد که این بازار غیررسمی، مشتریان خود را پیدا کرده است. سرعت گسترش استارلینک در جهان آنقدر زیاد است که پیشبینی میشد دسترسی به این فناوری، هرچند با محدودیتها و چالشهای خاص، دیر یا زود در ایران نیز ممکن شود.
تاکنون تعداد ماهوارههای استارلینک در مدار زمین به ۶ هزار و ۳۵۰ رسیده است؛ عددی که نشاندهنده توسعه سریع اینترنت ماهوارهای است و این فناوری نیز بهزودی، همچون بسیاری از تکنولوژیهای مشابه، همهگیر خواهد شد. گزارشهای مختلف از «قاچاق تجهیزات» استارلینک نیز هر از گاهی منتشر میشود.
تصویری از نقاط اتصال به اینترنت بدون فیلتر استارلینک در ایران در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شده است. برخی کاربران معتقدند که این تصویر نشاندهنده اتصالهای غیررسمی به اینترنت ماهوارهای است. اگرچه صحت این تصویر قابل تأیید نیست، اما نمیتوان انکار کرد که کیفیت پایین اینترنت و محدودیتهای فیلترینگ، برخی کاربران را به سمت تجهیزات غیررسمی و هزینههای گزاف برای خرید اشتراک از کشورهای دیگر سوق داده است.

با همهی ممنوعیتها، مودمها و دیشهای اینترنت ماهوارهای استارلینک به ایران رسیده است.
این ادعاها در حالی مطرح میشود که در نقشه رسمی دسترسی به اینترنت ماهوارهای استارلینک ، ایران همچنان یک نقطه تاریک است. این یعنی ایران نه در میان کشورهای «در دسترس» و نه حتی در فهرست انتظار یا مشتریان آینده اسپیسایکس قرار دارد. با این حال، برخی از کشورهای همسایه ایران در فهرست انتظار قرار گرفتهاند و تعدادی نیز بهزودی به این فناوری دسترسی خواهند داشت. بر اساس نقشه بهروز سایت استارلینک ، فروش رسمی اینترنت ماهوارهای در کشورهایی چون قطر، عمان، بحرین و جمهوری آذربایجان طی چند ماه آینده آغاز خواهد شد و در کشورهایی مانند کویت، ترکمنستان و ازبکستان تا سال ۲۰۲۵ عملی خواهد شد.

تصویری که به نام استارلینکهای فعال در ایران در شبکههای اجتماعی ایکس و اینستاگرام دستبهدست میشود، در واقع از وبسایتی گرفته شده که موقعیت ماهوارههای استارلینک در مدار زمین را نشان میدهد. این وبسایت به کاربران اجازه میدهد دادههایی را اضافه کنند، اما صحت این دادهها کاملاً قابل اطمینان نیست.
محمد کشوری، مدیرعامل گروه علمی «طیف»، در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرده که این اطلاعات درباره ایران احتمالاً معتبر نیستند. او توضیح داده که نقاط سبز رنگ در این نقشه به افرادی اشاره دارد که مدعی هستند از استارلینک استفاده میکنند، اما تاریخ نصب این کاربران به حدود ۷۱۳ روز قبل برمیگردد. همچنین نقاط قرمز مربوط به کاربرانی است که اعلام کردهاند استارلینک میخواهند، و نقاط خردلیرنگ نشاندهنده سفارش (Order) است، این در حالی است که امکان سفارش استارلینک از ایران بهطور رسمی وجود ندارد.

با توجه به این نکات، به نظر میرسد که نقشه و دادههای منتشر شده در مورد استارلینک در ایران، صحت بالایی نداشته باشد و بیشتر بر اساس ادعاهای کاربران شکل گرفته است. با این حال، افزایش توجه به استارلینک و تلاش برای استفاده از اینترنت ماهوارهای در ایران نشاندهنده علاقه مردم به دسترسی به اینترنت آزاد و بدون محدودیت است.
مردم، کسبوکارها و سازمانهای مختلف در بیش از ۱۰۰ کشور از استارلینک استفاده میکنند و تعداد کاربران رسمی این فناوری به بیش از ۳ میلیون نفر رسیده است که هر روز در حال افزایش است. در همین حال، اتصالهای غیررسمی نیز بهطور پیوسته در حال گسترش است. بلومبرگ در گزارشی اشاره کرده بود که بازار سیاه با فعالسازی پایانههای استارلینک در کشورهای مجاور، امکان اتصال به این اینترنت ماهوارهای را برای کاربران در ایران فراهم کرده است.
در حال حاضر، استارلینک بهصورت غیررسمی و با خرید اشتراک از کشورهای دیگر در ایران قابل استفاده است. برخی کاربران شبکههای اجتماعی میگویند که با وجود قیمت بالا، سرعت آپلود پایین و پینگ زیاد، همچنان آنچه دریافت میکنند، «اینترنت آزاد» است و ارزش آن را دارد. تجهیزات و سرویسهای نسل یک تا چهار استارلینک در بازار غیررسمی با قیمتی بین ۴۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان قابل خرید هستند. همچنین هزینه اشتراک ماهانه این سرویس حدود ۴۰ دلار برآورد میشود. با این حال، انتظار میرود که با افزایش تقاضا، قیمت این سرویس کاهش پیدا کند.
منبع: reddit